Bạn đã bao giờ dừng lại và tự hỏi: “Tại sao tôi dành hàng giờ mỗi ngày tạo nội dung, tương tác trên mạng xã hội, nhưng chỉ có Facebook, TikTok, Instagram thu về hàng tỷ đô từ dữ liệu và thời gian của tôi?”

Đó chính là nghịch lý của thời đại số hiện nay. Chúng ta – những người tạo ra giá trị thực sự cho các nền tảng mạng xã hội – lại là những người hưởng lợi ít nhất từ hệ sinh thái này.

Nhưng một làn sóng cách mạng đang âm thầm hình thành, hứa hẹn đảo ngược hoàn toàn mô hình này: Web3 Social Media ( SocialFi ) – nơi người dùng không chỉ là sản phẩm, mà còn là chủ sở hữu và người hưởng lợi trực tiếp.

Mạng xã hội truyền thống: Khi bạn là sản phẩm, không phải khách hàng

Mạng xã hội truyền thống (Web2) đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Tuy nhiên, mô hình hoạt động của chúng ẩn chứa nhiều vấn đề nghiêm trọng:

• Dữ liệu của bạn bị khai thác không thương tiếc: Facebook, Instagram, TikTok thu thập mọi thông tin về bạn – từ thói quen lướt màn hình, vị trí địa lý, đến sở thích cá nhân – để bán cho các nhà quảng cáo.

• Thuật toán kiểm soát mọi thứ: Nội dung của bạn chỉ được hiển thị khi phù hợp với lợi ích của nền tảng. Một bài đăng có thể tiếp cận 100% người theo dõi hôm nay, nhưng chỉ còn 5% vào ngày mai nếu nền tảng thay đổi thuật toán.

• Kiểm duyệt tập trung: Các quyết định về việc nội dung nào được phép, nội dung nào bị cấm thường thiếu minh bạch và không nhất quán.

• Người sáng tạo bị bóc lột: Ngay cả những người có hàng triệu người theo dõi cũng phải vật lộn để kiếm sống từ nội dung của họ, trong khi các nền tảng thu về hàng tỷ đô từ quảng cáo.

• Không có quyền sở hữu thực sự: Tài khoản của bạn có thể bị khóa bất cứ lúc nào, khiến bạn mất toàn bộ nội dung và cộng đồng đã xây dựng trong nhiều năm.

Một ví dụ điển hình: Năm 2021, một người sáng tạo nội dung với hơn 10 triệu người theo dõi trên TikTok đã bị khóa tài khoản mà không có lý do rõ ràng. Toàn bộ công sức và cộng đồng xây dựng trong 3 năm biến mất chỉ sau một đêm, không có cơ hội kháng cáo hay lấy lại dữ liệu.

Web3 Social Media: Khi người dùng trở thành chủ sở hữu

Web3 Social Media đang mở ra một kỷ nguyên mới, nơi mối quan hệ giữa người dùng và nền tảng được định nghĩa lại hoàn toàn:

• Bạn sở hữu dữ liệu của mình: Thông tin cá nhân, nội dung và tương tác đều thuộc về bạn, được lưu trữ trên blockchain thay vì máy chủ tập trung.

• Kiếm tiền trực tiếp từ nội dung: Không cần “đủ điều kiện” để tham gia chương trình đối tác hay phụ thuộc vào quảng cáo. Mỗi lượt tương tác có thể mang lại giá trị token thực tế.

• Quản trị phi tập trung: Các quyết định về nền tảng thường được đưa ra bởi cộng đồng thông qua DAO (Tổ chức tự trị phi tập trung), không phải bởi một nhóm nhỏ giám đốc điều hành.

• Tương tác xác thực: Hệ thống xác minh danh tính trên blockchain giúp giảm bot, tài khoản giả mạo và spam.

• Khả năng chuyển giao: Bạn có thể mang theo người theo dõi và nội dung của mình từ nền tảng này sang nền tảng khác, không bị “nhốt” trong một hệ sinh thái.

Hãy tưởng tượng: Thay vì chỉ nhận được “like” và bình luận cho một bài đăng viral, bạn còn nhận được token có giá trị thực. Thay vì xây dựng cộng đồng trên nền tảng của người khác, bạn thực sự sở hữu mối quan hệ với người theo dõi của mình.

Đây không phải viễn tưởng xa vời. Ngay lúc này, hàng triệu người đang tham gia vào các nền tảng như Lens Protocol, Mirror, Steemit và nhiều nền tảng khác, nơi họ không chỉ chia sẻ nội dung mà còn thực sự kiếm tiền từ mỗi tương tác.

Web3 Social Media không chỉ là một xu hướng công nghệ – đó là cuộc cách mạng trao quyền cho người dùng, đặc biệt là người sáng tạo nội dung. Và trong những phần tiếp theo, chúng ta sẽ khám phá chi tiết cách thức hoạt động của nó, những nền tảng hàng đầu, và quan trọng nhất – cách bạn có thể bắt đầu kiếm tiền từ mô hình mạng xã hội mới mẻ này.

Bạn đã sẵn sàng khám phá cách mạng xã hội thế hệ mới này chưa? Hãy cùng tìm hiểu Web3 Social Media thực sự là gì và cách nó đang định nghĩa lại hoàn toàn cách chúng ta kết nối, chia sẻ và kiếm tiền trực tuyến.

1. Web3 Social Media là gì?

Định nghĩa rõ ràng về Web3 Social Media

Web3 Social Media là thế hệ mạng xã hội mới được xây dựng trên nền tảng blockchain, cho phép người dùng thực sự sở hữu dữ liệu, nội dung và giá trị họ tạo ra. Đây không đơn thuần là một phiên bản cải tiến của Facebook hay Twitter, mà là một mô hình hoàn toàn mới với triết lý khác biệt: “Sở hữu thay vì thuê mượn“.

Nếu mạng xã hội truyền thống là nơi bạn “thuê mượn” không gian để chia sẻ nội dung (và có thể bị đuổi bất cứ lúc nào), thì Web3 Social Media là nơi bạn thực sự sở hữu mảnh đất số của mình, xây dựng tài sản kỹ thuật số, và thu lợi trực tiếp từ giá trị bạn tạo ra.

Một định nghĩa đầy đủ hơn: Web3 Social Media là các nền tảng mạng xã hội phi tập trung, sử dụng công nghệ blockchain để trao quyền sở hữu dữ liệu cho người dùng, mã hóa giá trị xã hội thành tài sản kỹ thuật số, và cho phép người dùng kiếm tiền trực tiếp từ nội dung và tương tác của họ mà không cần trung gian.

So sánh với mạng xã hội truyền thống (Web2)

Để hiểu rõ hơn sự khác biệt, hãy so sánh chi tiết giữa Web2 và Web3 Social Media:

Khía cạnh	Web2 Social Media	Web3 Social Media
Mô hình sở hữu	Nền tảng sở hữu tất cả dữ liệu và nội dung	Người dùng sở hữu dữ liệu và nội dung của họ
Kiếm tiền	Chủ yếu qua quảng cáo, người dùng là sản phẩm	Người dùng kiếm token trực tiếp từ nội dung và tương tác
Kiểm duyệt	Tập trung, do nền tảng quyết định	Phi tập trung, thường do cộng đồng quyết định thông qua DAO
Thuật toán	Đóng, không minh bạch	Mở, có thể kiểm chứng trên blockchain
Dữ liệu cá nhân	Thu thập và bán cho bên thứ ba	Người dùng kiểm soát và có thể kiếm tiền từ dữ liệu của họ
Định danh	Tài khoản thuộc về nền tảng	Danh tính kỹ thuật số thuộc về người dùng
Tính di động	Khó chuyển dữ liệu giữa các nền tảng	Dễ dàng mang dữ liệu và người theo dõi giữa các ứng dụng
Mô hình kinh doanh	Tối đa hóa thời gian người dùng để hiển thị quảng cáo	Tối đa hóa giá trị cho người dùng để tăng giá trị token
Khả năng mở rộng	Tập trung, dễ mở rộng	Phi tập trung, đang phát triển khả năng mở rộng
Trải nghiệm người dùng	Đơn giản, thân thiện	Phức tạp hơn, đang cải thiện

Ví dụ thực tế: Khi bạn đăng một bức ảnh lên Instagram, bạn thực chất đang trao quyền sử dụng nội dung đó cho Meta. Ngược lại, khi đăng ảnh lên Lens Protocol, bức ảnh đó được lưu trữ trên IPFS (hệ thống lưu trữ phi tập trung), bạn sở hữu nó dưới dạng NFT, và mỗi lượt tương tác có thể mang lại token LENS cho bạn.

Công nghệ nền tảng: blockchain, token, NFT, DAO

Web3 Social Media được xây dựng trên nhiều công nghệ đột phá:

1. Blockchain

• Là “sổ cái” công khai, minh bạch, ghi lại mọi giao dịch và tương tác
• Đảm bảo dữ liệu không thể bị thay đổi hoặc xóa bỏ một cách tùy ý
• Các blockchain phổ biến cho mạng xã hội Web3: Ethereum, Solana, Polygon, và Near Protocol

2. Token

• Là đơn vị giá trị kỹ thuật số, có thể trao đổi và lưu trữ
• Social token: Đại diện cho giá trị của một cộng đồng hoặc người sáng tạo
• Utility token: Cung cấp quyền truy cập và sử dụng các tính năng trên nền tảng
• Governance token: Cho phép người dùng tham gia vào các quyết định quản trị nền tảng

3. NFT (Non-Fungible Token)

• Tài sản kỹ thuật số độc nhất, không thể thay thế
• Cho phép sở hữu nội dung kỹ thuật số một cách rõ ràng
• Ứng dụng: bài viết, hình ảnh, video, hồ sơ người dùng, và thậm chí cả “follow” (theo dõi)

4. DAO (Decentralized Autonomous Organization)

• Tổ chức tự trị phi tập trung, hoạt động theo các quy tắc được mã hóa trong smart contract
• Cho phép người dùng tham gia vào việc quản trị nền tảng
• Quyết định về tính năng mới, phân phối token, và các chính sách nền tảng

Ví dụ thực tế: Trên Mirror, một nền tảng viết Web3, mỗi bài viết có thể được “token hóa” thành NFT. Người đọc không chỉ “like” mà còn có thể sở hữu một phần bài viết đó, và nếu bài viết trở nên phổ biến, giá trị NFT của họ cũng tăng lên. Tác giả kiếm tiền từ việc bán NFT ban đầu và từ phí giao dịch thứ cấp mỗi khi NFT được bán lại.

Các đặc điểm chính: phi tập trung, sở hữu dữ liệu, kiếm tiền từ nội dung

1. Phi tập trung (Decentralization)

Không giống như Facebook hay Twitter với máy chủ tập trung, Web3 Social Media hoạt động trên mạng lưới máy tính phân tán:

• Khả năng chống kiểm duyệt: Không một thực thể đơn lẻ nào có thể kiểm soát hoàn toàn nền tảng
• Tính bền vững: Nền tảng vẫn hoạt động ngay cả khi một số nút mạng gặp sự cố
• Quyền lực phân tán: Quyết định được đưa ra bởi cộng đồng thay vì một công ty

Mức độ phi tập trung có thể khác nhau giữa các nền tảng. Một số như Mastodon hoàn toàn phi tập trung, trong khi những nền tảng khác như Lens Protocol kết hợp cả yếu tố tập trung và phi tập trung.

2. Sở hữu dữ liệu (Data Ownership)

Trên Web3 Social Media, dữ liệu thuộc về người tạo ra nó:

• Dữ liệu được mã hóa: Thông tin cá nhân được bảo vệ và kiểm soát bởi người dùng
• Khả năng di chuyển: Người dùng có thể mang dữ liệu của họ từ nền tảng này sang nền tảng khác
• Quyền riêng tư: Người dùng quyết định ai có thể truy cập dữ liệu của họ và trong điều kiện nào
• Danh tính kỹ thuật số: Hồ sơ và danh tiếng được lưu trữ trên blockchain, không phụ thuộc vào một nền tảng cụ thể

3. Kiếm tiền từ nội dung (Content Monetization)

Đây là đặc điểm cách mạng nhất của Web3 Social Media:

• Kiếm tiền trực tiếp: Người sáng tạo nhận token trực tiếp từ người hâm mộ, không qua trung gian
• Micro-tipping: Người dùng có thể gửi số tiền nhỏ (thậm chí chỉ vài xu) mà không mất phí giao dịch lớn
• Tokenization: Nội dung có thể được chuyển thành tài sản kỹ thuật số có giá trị
• Chia sẻ doanh thu: Người dùng thường xuyên tương tác có thể nhận phần thưởng từ nền tảng
• Staking và Farming: Người dùng có thể “stake” token để nhận thêm phần thưởng hoặc quyền biểu quyết

Ví dụ thực tế: Trên Chingari, một nền tảng video ngắn tương tự TikTok từ Ấn Độ, người dùng kiếm token GARI khi tạo video, khi video của họ được xem, và thậm chí khi họ xem video của người khác. Token GARI có thể được đổi thành tiền thật hoặc sử dụng trong hệ sinh thái Chingari.

2. Lợi ích của Web3 Social Media

Sở hữu dữ liệu và nội dung

Trên mạng xã hội Web3, bạn thực sự sở hữu mọi thứ mình tạo ra:

• Nội dung của bạn là tài sản của bạn: Bài viết, hình ảnh và video được lưu trữ dưới dạng NFT hoặc tài sản kỹ thuật số thuộc về bạn
• Không lo mất dữ liệu: Nội dung được lưu trữ trên blockchain hoặc hệ thống phi tập trung, không thể bị xóa bởi một bên thứ ba
• Di chuyển tự do: Bạn có thể mang nội dung và người theo dõi từ nền tảng này sang nền tảng khác

Ví dụ thực tế: Khi một người dùng Lens Protocol tạo bài viết, họ nhận được NFT đại diện cho bài viết đó. Họ có thể bán, chuyển nhượng hoặc thậm chí “cho thuê” nội dung này – điều không thể làm được trên Facebook hay Twitter.

Kiếm tiền trực tiếp từ nội dung

Web3 Social Media loại bỏ “người trung gian” và cho phép người sáng tạo nhận phần thưởng trực tiếp:

• Nhận token cho mỗi tương tác: Lượt thích, chia sẻ, bình luận có thể mang lại token có giá trị thực
• Bán nội dung độc quyền: Tạo NFT từ nội dung và bán trực tiếp cho người hâm mộ
• Nhận tip (tiền boa): Người hâm mộ có thể gửi token trực tiếp cho bạn, thậm chí với số tiền rất nhỏ
• Chia sẻ doanh thu quảng cáo: Nhận phần lớn hơn từ doanh thu quảng cáo (nếu có)

Ví dụ: Trên Hive, một blogger có thể kiếm 50-100 USD cho một bài viết chất lượng chỉ từ upvote của cộng đồng, so với vài xu từ quảng cáo trên Medium hoặc Substack.

Quyền riêng tư và kiểm soát dữ liệu cá nhân

Web3 Social Media trao quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân trở lại cho người dùng:

• Kiểm soát ai thấy gì: Bạn quyết định dữ liệu nào được chia sẻ và với ai
• Không bị theo dõi: Hạn chế việc thu thập dữ liệu hành vi và vị trí
• Kiếm tiền từ dữ liệu: Nếu muốn chia sẻ dữ liệu với nhà quảng cáo, bạn được trả tiền trực tiếp
• Danh tính có thể xác minh: Sử dụng công nghệ “zero-knowledge proof” để xác minh danh tính mà không tiết lộ thông tin cá nhân

Ví dụ: Status Network cho phép người dùng giao tiếp mà không cần cung cấp số điện thoại hoặc email, sử dụng khóa mã hóa thay vì thông tin cá nhân để xác thực.

Chống kiểm duyệt và tự do biểu đạt

Cấu trúc phi tập trung bảo vệ quyền tự do ngôn luận:

• Không thể bị “de-platform”: Không ai có thể xóa tài khoản của bạn khỏi toàn bộ mạng
• Nội dung không thể bị xóa tùy tiện: Một khi đã lên blockchain, nội dung không thể bị xóa bởi một thực thể đơn lẻ
• Tiêu chuẩn cộng đồng minh bạch: Quy tắc được thực thi bởi code và cộng đồng, không phải quyết định đơn phương
• Đa dạng quan điểm: Nhiều cộng đồng với các tiêu chuẩn khác nhau có thể cùng tồn tại

Ví dụ: Khi một số nội dung về chính trị bị cấm trên Twitter, người dùng vẫn có thể chia sẻ chúng trên Minds hoặc Mastodon mà không lo bị kiểm duyệt.

Quản trị cộng đồng (thông qua DAO)

Người dùng tham gia trực tiếp vào việc định hình nền tảng:

• Biểu quyết về tính năng mới: Sử dụng token quản trị để quyết định hướng phát triển
• Phân bổ ngân quỹ: Quyết định cách chi tiêu nguồn lực của nền tảng
• Thay đổi quy tắc: Cập nhật tiêu chuẩn cộng đồng thông qua đồng thuận
• Minh bạch hoàn toàn: Mọi quyết định và giao dịch đều được ghi lại trên blockchain

Ví dụ: Aave, một giao thức tài chính phi tập trung có tính năng mạng xã hội, cho phép người nắm giữ token AAVE biểu quyết về mọi thay đổi quan trọng của nền tảng, từ phí giao dịch đến tính năng mới.

Tương tác xác thực hơn

Web3 Social Media giảm thiểu tài khoản giả và tương tác không chân thật:

• Xác minh danh tính: Sử dụng công nghệ blockchain để xác minh người dùng thực
• Chi phí tạo tài khoản: Yêu cầu stake token hoặc “Proof of Humanity” giúp ngăn chặn bot
• Kinh tế học token: Làm cho việc spam trở nên tốn kém và không hiệu quả
• Danh tiếng có thể xác minh: Lịch sử tương tác của người dùng được lưu trữ công khai

Ví dụ: Trên Bitclout, mỗi người dùng có “Creator Coin” riêng, và giá trị của coin này phản ánh danh tiếng của họ. Điều này tạo ra động lực tài chính để duy trì tương tác chất lượng và chân thực.

3. Các mô hình kiếm tiền trên Web3 Social Media

Token hóa nội dung

Token hóa nội dung là quá trình chuyển đổi bài viết, hình ảnh, video thành tài sản kỹ thuật số có giá trị:

• Social token: Tạo token riêng đại diện cho thương hiệu cá nhân của bạn
• Phân chia quyền sở hữu: Cho phép người hâm mộ sở hữu một phần nội dung của bạn
• Tạo độ khan hiếm: Giới hạn số lượng token để tăng giá trị
• Quyền lợi đặc biệt: Người sở hữu token nhận được quyền truy cập nội dung độc quyền

Ví dụ thực tế: Rally.io cho phép người sáng tạo phát hành token riêng của họ. Nhạc sĩ Portugal. The Man đã phát hành token $PTM, người hâm mộ sở hữu token này được tham gia buổi biểu diễn riêng và nhận merchandise độc quyền.

Tạo và bán NFT

NFT (Non-Fungible Token) là cách mạnh mẽ để kiếm tiền từ nội dung kỹ thuật số:

• Bán tác phẩm độc đáo: Chuyển bài viết, hình ảnh, video thành NFT và bán trực tiếp
• Royalty liên tục: Nhận phần trăm mỗi khi NFT của bạn được bán lại trên thị trường thứ cấp
• Phiên bản giới hạn: Tạo bộ sưu tập NFT với số lượng hạn chế
• NFT tiện ích: Tích hợp quyền lợi đặc biệt vào NFT (như quyền truy cập nội dung, tham gia sự kiện)

Ví dụ: Trên Mirror.xyz, tác giả có thể token hóa bài viết thành NFT và bán đấu giá. Một bài viết của Emily Segal đã huy động được 30 ETH (khoảng 100,000 USD tại thời điểm đó) để tài trợ cho cuốn tiểu thuyết của cô.

Tham gia staking và quản trị

Staking là việc khóa token của bạn để hỗ trợ mạng lưới và nhận phần thưởng:

• Staking token nền tảng: Khóa token của nền tảng để nhận lãi suất
• Cung cấp thanh khoản: Đóng góp token vào các pool thanh khoản và nhận phí giao dịch
• Tham gia quản trị: Stake token để có quyền biểu quyết và nhận thưởng
• Validator: Chạy node xác thực giao dịch và nhận phần thưởng (cho các nền tảng lớn)

Ví dụ: Trên Steemit, người dùng có thể stake token STEEM để nhận “Steem Power”, tăng tầm ảnh hưởng của upvote và nhận phần thưởng lớn hơn từ nội dung họ tạo ra.

Nhận tip/donate trực tiếp bằng tiền điện tử

Hệ thống tip là cách đơn giản nhất để kiếm tiền trên Web3 Social Media:

• Micro-tipping: Nhận số tiền nhỏ (thậm chí chỉ vài xu) mà không mất phí giao dịch lớn
• Tích hợp ví điện tử: Nhận tip trực tiếp vào ví của bạn, không qua trung gian
• Đa dạng tiền điện tử: Nhận tip bằng nhiều loại token khác nhau
• Tự động hóa: Thiết lập hệ thống tip tự động dựa trên hành động cụ thể

Ví dụ: Brave Browser tích hợp Basic Attention Token (BAT), cho phép người dùng tip trực tiếp cho người sáng tạo nội dung họ thích. Người dùng có thể thiết lập tip tự động hàng tháng cho các trang web họ thường xuyên truy cập.

Chương trình chia sẻ doanh thu quảng cáo

Mô hình này cho phép người dùng nhận phần lớn hơn từ doanh thu quảng cáo:

• Quảng cáo tự chọn: Người dùng quyết định xem có hiển thị quảng cáo hay không
• Phân phối công bằng: Doanh thu quảng cáo được chia sẻ trực tiếp với người tạo nội dung
• Quảng cáo phi tập trung: Hệ thống quảng cáo minh bạch, không dựa vào dữ liệu cá nhân
• Kiểm soát quảng cáo: Người dùng chọn loại quảng cáo họ muốn xem

Ví dụ: Brave Browser chia sẻ 70% doanh thu quảng cáo với người dùng dưới dạng token BAT. Người dùng có thể giữ token này, tip cho người sáng tạo, hoặc đổi thành tiền thật.

Kiếm token từ tương tác

Mô hình này thưởng cho mọi hoạt động có giá trị trên nền tảng:

• Đăng nội dung: Nhận token cho mỗi bài đăng chất lượng
• Tương tác: Kiếm token khi like, comment, chia sẻ nội dung có giá trị
• Khám phá: Nhận phần thưởng khi sử dụng tích cực nền tảng
• Curation: Kiếm token bằng cách phát hiện và đề xuất nội dung chất lượng

Ví dụ: Trên Hive, người dùng nhận token HIVE khi nội dung của họ được upvote. Đặc biệt, người upvote sớm cho nội dung sau đó trở nên phổ biến cũng nhận được phần thưởng “curation” đáng kể.

Tham gia các nhiệm vụ và thử thách

Nhiều nền tảng Web3 tạo ra các hoạt động có thưởng để thu hút người dùng:

• Nhiệm vụ hàng ngày: Hoàn thành các hoạt động đơn giản để nhận token
• Thử thách sáng tạo: Tham gia các cuộc thi tạo nội dung với giải thưởng lớn
• Bounty: Giải quyết vấn đề hoặc hoàn thành yêu cầu cụ thể để nhận thưởng
• Học tập kiếm tiền: Nhận token khi học về blockchain và Web3

Ví dụ: Rabbithole.gg cung cấp các “quest” cho người dùng mới làm quen với Web3. Người dùng hoàn thành các nhiệm vụ như swap token, cung cấp thanh khoản, hoặc mint NFT để nhận phần thưởng token và NFT chứng nhận kỹ năng.

Các chiến lược kết hợp hiệu quả

Để tối đa hóa thu nhập trên Web3 Social Media, người sáng tạo thường kết hợp nhiều mô hình:

Chiến lược cho người mới bắt đầu:

1. Tạo nội dung chất lượng trên các nền tảng như Hive hoặc Lens Protocol
2. Thiết lập hệ thống nhận tip bằng tiền điện tử
3. Tham gia các nhiệm vụ và thử thách để tích lũy token ban đầu
4. Stake token để tăng ảnh hưởng và thu nhập dài hạn

Chiến lược cho người sáng tạo chuyên nghiệp:

1. Phát hành social token riêng cho cộng đồng người hâm mộ
2. Tạo bộ sưu tập NFT từ nội dung nổi bật
3. Thiết lập các cấp độ quyền lợi khác nhau cho người hâm mộ sở hữu token/NFT
4. Tham gia quản trị DAO của các nền tảng để định hướng phát triển

Ví dụ thực tế: Nhạc sĩ RAC không chỉ bán nhạc dưới dạng NFT, mà còn phát hành token $RAC trên Zora, cho phép người hâm mộ nhận được quyền truy cập độc quyền vào nội dung, merchandise và vé concert. Đồng thời, anh cũng tham gia quản trị DAO của nền tảng Zora để định hướng phát triển phù hợp với nhu cầu của nghệ sĩ.

4. Các nền tảng Web3 Social Media nổi bật

Lens Protocol

Giới thiệu: Hệ sinh thái mạng xã hội phi tập trung được phát triển bởi Aave, cho phép xây dựng nhiều ứng dụng mạng xã hội trên cùng một cơ sở dữ liệu.

Cách hoạt động: Mỗi người dùng sở hữu “Profile NFT” chứa toàn bộ nội dung và người theo dõi. Bạn có thể di chuyển tự do giữa các ứng dụng trong hệ sinh thái mà không mất dữ liệu.

Token: LENS (quản trị) và nhiều token khác trong hệ sinh thái.

Cách kiếm tiền: Nhận tip từ người theo dõi, bán NFT từ nội dung, kiếm token từ tương tác, tham gia quản trị.

Phù hợp với: Người sáng tạo nội dung muốn sở hữu dữ liệu và xây dựng cộng đồng bền vững.

Steemit/Hive

Giới thiệu: Nền tảng blog phi tập trung, nơi người dùng được trả tiền cho việc tạo và đánh giá nội dung.

Cách hoạt động: Sử dụng hệ thống upvote, mỗi upvote có giá trị thực dựa trên “Steem Power” của người vote.

Token: STEEM (Steemit) và HIVE (Hive).

Cách kiếm tiền: Nhận token cho bài viết được upvote, kiếm hoa hồng từ việc phát hiện nội dung chất lượng sớm (curation), stake token để tăng ảnh hưởng.

Phù hợp với: Blogger, nhà văn, người tạo nội dung văn bản dài.

Mirror

Giới thiệu: Nền tảng xuất bản Web3 cho phép tác giả token hóa nội dung và huy động vốn trực tiếp.

Cách hoạt động: Viết bài, token hóa thành NFT, bán hoặc đấu giá, và tạo “Split” để chia sẻ doanh thu với cộng tác viên.

Token: ETH và các token ERC-20 khác.

Cách kiếm tiền: Bán bài viết dưới dạng NFT, huy động vốn cho dự án, nhận tip, chia sẻ doanh thu từ nội dung.

Phù hợp với: Nhà văn, nhà báo, nhà nghiên cứu, người sáng lập dự án muốn huy động vốn.

Minds

Giới thiệu: Mạng xã hội mã nguồn mở tập trung vào quyền riêng tư và tự do ngôn luận.

Cách hoạt động: Tương tự Facebook nhưng minh bạch hơn, với hệ thống token thưởng cho người dùng tích cực.

Token: MINDS (ERC-20).

Cách kiếm tiền: Nhận token cho tương tác, chuyển đổi token thành tiền thật, nhận tip, tạo nội dung trả phí, chạy quảng cáo.

Phù hợp với: Người dùng quan tâm đến quyền riêng tư và tự do biểu đạt, không muốn bị kiểm duyệt.

Mastodon

Giới thiệu: Mạng xã hội phi tập trung tương tự Twitter, nhưng không có công ty trung tâm kiểm soát.

Cách hoạt động: Mạng lưới các máy chủ độc lập (instances) kết nối với nhau, mỗi máy chủ có quy tắc riêng.

Token: Không có token riêng, nhưng một số instances hỗ trợ tích hợp tiền điện tử.

Cách kiếm tiền: Chủ yếu thông qua donate/tip, không có hệ thống kiếm tiền tích hợp sẵn.

Phù hợp với: Người dùng ưu tiên quyền riêng tư, chống lại sự độc quyền của các nền tảng lớn.

Farcaster

Giới thiệu: Farcaster là mạng xã hội phi tập trung với trải nghiệm giống Twitter nhưng cho phép người dùng kiểm soát dữ liệu.

Cách hoạt động: Sử dụng giao thức mở cho phép nhiều ứng dụng client khác nhau truy cập cùng mạng lưới.

Token: Không có token riêng, sử dụng ETH cho phí giao dịch.

Cách kiếm tiền: Tích hợp với các ứng dụng DeFi, NFT và các dịch vụ Web3 khác.

Phù hợp với: Người dùng crypto, nhà phát triển, người sáng tạo nội dung trong không gian Web3.

>>> Tham khảo thêm : Hướng dẫn kiếm tiền với Farcaster

Friend.tech

Giới thiệu: Nền tảng cho phép người dùng mua “cổ phần” trong tài khoản của người khác để truy cập chat riêng.

Cách hoạt động: Mỗi người dùng có đường cong giá riêng, giá “cổ phần” tăng theo số lượng đã bán.

Token: ETH (Base network).

Cách kiếm tiền: Bán “cổ phần” tài khoản, nhận % từ giao dịch “cổ phần” của bạn, tạo nội dung độc quyền cho người nắm giữ “cổ phần”.

Phù hợp với: Người có ảnh hưởng, người sáng tạo nội dung với cộng đồng người hâm mộ sẵn sàng trả tiền.

Bluesky

Giới thiệu: Mạng xã hội phi tập trung được khởi xướng bởi Jack Dorsey (đồng sáng lập Twitter).

Cách hoạt động: Sử dụng giao thức AT Protocol cho phép di chuyển dữ liệu giữa các nhà cung cấp dịch vụ.

Token: Chưa có token riêng.

Cách kiếm tiền: Hệ thống kiếm tiền đang phát triển, hiện tại chủ yếu là xây dựng cộng đồng.

Phù hợp với: Người dùng Twitter muốn trải nghiệm tương tự nhưng với quyền kiểm soát dữ liệu tốt hơn.

Chingari

Giới thiệu: Phiên bản TikTok phi tập trung của Ấn Độ, tập trung vào video ngắn và nội dung giải trí.

Cách hoạt động: Người dùng tạo video ngắn và nhận token dựa trên lượt xem, like và chia sẻ.

Token: GARI.

Cách kiếm tiền: Nhận token GARI cho nội dung viral, tham gia thử thách, bán NFT từ video, stake token.

Phù hợp với: Người sáng tạo video ngắn, influencer, người dùng trẻ quan tâm đến crypto.

DeSo (Decentralized Social)

Giới thiệu: Blockchain chuyên biệt cho mạng xã hội với khả năng mở rộng cao, hỗ trợ nhiều ứng dụng.

Cách hoạt động: Lưu trữ toàn bộ nội dung trên blockchain, cho phép xây dựng nhiều ứng dụng trên cùng dữ liệu.

Token: DESO.

Cách kiếm tiền: Tạo “Creator Coin” riêng, nhận tip, bán NFT, kiếm hoa hồng từ việc đầu tư sớm vào creator khác.

Phù hợp với: Người sáng tạo nội dung đa nền tảng, nhà đầu tư quan tâm đến “creator economy”.

---

So sánh nhanh các nền tảng

Nền tảng	Điểm mạnh	Thách thức	Mô hình kiếm tiền tốt nhất
Lens Protocol	Tính di động của dữ liệu, hệ sinh thái đa dạng	Đang phát triển, UX còn phức tạp	NFT + Social token
Steemit/Hive	Cộng đồng lớn, hệ thống kiếm tiền ổn định	Cạnh tranh cao, cần hiểu rõ cơ chế	Curation + Staking
Mirror	Chất lượng nội dung cao, tích hợp NFT tốt	Tập trung vào văn bản, ít tính tương tác	Crowdfunding + NFT
Minds	Dễ sử dụng, giống Facebook	Token có giá trị thấp	Quảng cáo + Premium content
Mastodon	Cộng đồng chất lượng, không có thuật toán	Khó sử dụng ban đầu, ít tính năng kiếm tiền	Patronage/Donate
Farcaster	UX tốt, cộng đồng Web3 mạnh	Mới, cần Ethereum để tham gia	Tích hợp với DeFi
Friend.tech	Mô hình kiếm tiền độc đáo	Biến động giá cao, rủi ro	Bán “cổ phần” tài khoản
Bluesky	Tiềm năng lớn, đội ngũ mạnh	Đang phát triển, chưa có token	Xây dựng cộng đồng sớm
Chingari	Thị trường Ấn Độ lớn, tập trung vào video	Cạnh tranh với TikTok	Nội dung viral + Thử thách
DeSo	Blockchain riêng cho social, khả năng mở rộng	Cần hiểu biết kỹ thuật	Creator Coin + NFT

Lựa chọn nền tảng phù hợp phụ thuộc vào loại nội dung bạn tạo, kỹ năng kỹ thuật và mục tiêu của bạn trong không gian Web3. Chiến lược tốt nhất thường là tập trung vào 2-3 nền tảng có tiềm năng cao nhất cho nội dung của bạn.

5. Cách bắt đầu với Web3 Social Media

Tạo ví tiền điện tử

• Chọn loại ví phù hợp: MetaMask (Ethereum), Phantom (Solana), hoặc Rainbow (đa chuỗi)
• Bảo mật tối đa: Lưu trữ cụm từ khôi phục an toàn, không chia sẻ với ai
• Nạp tiền ban đầu: Mua ETH/SOL từ sàn giao dịch để trả phí giao dịch
• Kết nối nhiều thiết bị: Cài đặt ví trên cả desktop và mobile để thuận tiện

Chọn nền tảng phù hợp với mục tiêu

• Nội dung văn bản: Mirror, Hive, hoặc Lens Protocol
• Video ngắn: Chingari hoặc DeSo
• Xây dựng cộng đồng: Farcaster hoặc Lens Protocol
• Kiếm tiền nhanh: Friend.tech hoặc Hive
• Tính riêng tư cao: Mastodon hoặc Minds
• Tích hợp NFT: Mirror, Lens Protocol, hoặc DeSo

Thiết lập hồ sơ và xác thực danh tính

• Tạo hồ sơ đầy đủ: Avatar, bio, liên kết đến các nền tảng khác
• Xác thực on-chain: Sử dụng ENS (.eth) hoặc Lens Handle
• Proof of Humanity: Xác thực danh tính thực để tăng độ tin cậy
• Kết nối ví đúng cách: Sử dụng ví chính cho hoạt động quan trọng, ví phụ cho thử nghiệm

Chiến lược tạo nội dung hiệu quả

• Tìm thị trường ngách: Tập trung vào lĩnh vực bạn am hiểu trong Web3
• Tần suất đều đặn: Đăng nội dung theo lịch cố định (3-5 lần/tuần)
• Đa dạng định dạng: Kết hợp văn bản, hình ảnh, video ngắn, thread
• Tối ưu cho từng nền tảng: Điều chỉnh nội dung phù hợp với đặc thù mỗi nền tảng
• Tạo nội dung độc quyền: Phân biệt nội dung miễn phí và trả phí

Xây dựng cộng đồng và tương tác

• Tương tác chủ động: Dành 30 phút/ngày bình luận, chia sẻ nội dung của người khác
• Tham gia DAO: Đóng góp ý kiến trong các tổ chức tự trị phi tập trung
• Tổ chức sự kiện: AMA, Spaces, hoặc gặp mặt trực tiếp (IRL meetups)
• Xây dựng trong bear market: Tập trung vào chất lượng khi thị trường trầm lắng
• Hợp tác cross-platform: Kết nối với creator trên nhiều nền tảng khác nhau

Tối ưu hóa thu nhập

• Đa dạng hóa nguồn thu: Kết hợp NFT, token, tip, và staking
• Tạo nội dung trả phí: Thiết lập các cấp độ quyền truy cập khác nhau
• Tham gia chương trình thưởng: Săn bounty và nhiệm vụ từ các nền tảng
• Tái đầu tư: Dùng một phần thu nhập để stake hoặc tăng ảnh hưởng
• Theo dõi xu hướng: Nắm bắt cơ hội từ các mô hình kiếm tiền mới nổi
• Chiến lược thuế: Tìm hiểu quy định thuế cho thu nhập crypto tại địa phương

 

6. Tương lai của Web3 Social Media

Xu hướng phát triển

• Giao thức thay thế nền tảng: Chuyển từ mô hình nền tảng độc quyền sang giao thức mở, cho phép nhiều ứng dụng truy cập cùng dữ liệu
• Soulbound Tokens (SBT): Chứng chỉ không thể chuyển nhượng xác thực danh tính, thành tựu và uy tín
• Modular Social: Người dùng tự chọn thuật toán, giao diện và tính năng phù hợp
• Tokenomics tinh vi hơn: Mô hình kinh tế token với cơ chế phân phối công bằng và bền vững
• Quản trị phi tập trung: Người dùng tham gia quyết định quy tắc cộng đồng và phát triển sản phẩm

Tích hợp với metaverse

• Không gian xã hội 3D: Tương tác trong môi trường ảo với avatar và tài sản số
• Sự kiện ảo liền mạch: Hòa nhạc, triển lãm, hội nghị trong metaverse kết nối với hồ sơ xã hội
• Tài sản xuyên vũ trụ: NFT và vật phẩm số sử dụng được trên nhiều metaverse khác nhau
• Kinh tế sáng tạo không gian: Người dùng xây dựng, sở hữu và kiếm tiền từ không gian ảo
• Tương tác đa giác quan: Công nghệ haptic và âm thanh không gian tạo trải nghiệm nhập vai

Công nghệ mới (AI, AR/VR)

• AI cá nhân hóa: Trợ lý AI quản lý hồ sơ xã hội, lọc nội dung và đề xuất tương tác
• Nội dung tạo sinh có xác thực: NFT và chữ ký số xác minh nội dung thật/giả tạo bởi AI
• AR tăng cường tương tác: Lớp phủ AR hiển thị thông tin hồ sơ và NFT trong thế giới thực
• VR cho trải nghiệm đắm chìm: Không gian xã hội VR tạo cảm giác hiện diện thực sự
• Blockchain Layer 2/3: Giải pháp mở rộng cho phép tương tác nhanh, rẻ và thân thiện môi trường

Khả năng áp dụng rộng rãi

• UX đơn giản hóa: Ẩn độ phức tạp của blockchain, người dùng không cần hiểu công nghệ
• Onboarding không ma sát: Đăng nhập xã hội, ví được tích hợp sẵn trong trình duyệt/thiết bị
• Tương thích với quy định: Nền tảng tuân thủ quy định về bảo vệ dữ liệu và KYC/AML
• Mô hình lai Web2/Web3: Kết hợp tiện lợi của Web2 với quyền sở hữu của Web3
• Adoption qua gaming và GenZ: Thế hệ trẻ làm quen với Web3 thông qua game và NFT

Sự chuyển dịch từ Web2 sang Web3

• Mô hình di cư dữ liệu: Công cụ cho phép di chuyển lịch sử, người theo dõi từ Web2 sang Web3
• Giai đoạn chuyển tiếp hybrid: Nền tảng Web2 tích hợp tính năng Web3 (ví, NFT, token)
• Khủng hoảng niềm tin thúc đẩy chuyển đổi: Sự cố bảo mật, kiểm duyệt đẩy người dùng sang Web3
• Influencer dẫn đầu xu hướng: Người có ảnh hưởng đưa người hâm mộ sang nền tảng phi tập trung
• Doanh nghiệp áp dụng: Thương hiệu xây dựng hiện diện trên Web3 để tiếp cận khách hàng mới

Thách thức cần vượt qua

• Khả năng mở rộng: Cải thiện tốc độ và chi phí giao dịch cho hàng tỷ người dùng
• Bảo mật và phục hồi: Giải pháp bảo vệ tài sản số và khôi phục tài khoản dễ dàng
• Chống lại thông tin sai lệch: Cơ chế xác thực nguồn tin đáng tin cậy không cần kiểm duyệt
• Cân bằng quyền riêng tư: Bảo vệ dữ liệu cá nhân trong môi trường minh bạch
• Tiêu chuẩn liên thông: Giao thức cho phép tương tác giữa các blockchain và nền tảng khác nhau

 

7. Kết luận

Tóm tắt các điểm chính

• Chuyển đổi mô hình: Web3 Social Media đánh dấu sự thay đổi từ nền tảng tập trung kiểm soát dữ liệu sang mô hình phi tập trung người dùng làm chủ
• Quyền sở hữu nội dung: Công nghệ blockchain đảm bảo người sáng tạo thực sự sở hữu và kiếm tiền từ nội dung của họ
• Kinh tế token: Mô hình kinh tế mới phân phối giá trị trực tiếp cho người dùng thay vì tập trung vào nền tảng
• Danh tính tự chủ: Người dùng kiểm soát thông tin cá nhân và có thể chuyển danh tính giữa các nền tảng
• Đa dạng nền tảng: Hệ sinh thái phong phú với nhiều lựa chọn phù hợp cho từng mục tiêu và nhu cầu cụ thể

Lợi ích và cơ hội

• Thu nhập đa dạng: Người sáng tạo có nhiều cách kiếm tiền hơn thông qua NFT, token, staking và tương tác
• Cộng đồng bền vững: Mô hình đồng sở hữu tạo động lực cho người dùng đóng góp phát triển nền tảng
• Tự do biểu đạt: Giảm thiểu kiểm duyệt tập trung, tăng không gian cho ý kiến đa dạng
• Sáng tạo không giới hạn: Công cụ mới cho phép hình thức nội dung và tương tác độc đáo
• Tiếp cận toàn cầu: Xóa bỏ rào cản địa lý và tài chính, mở rộng cơ hội cho mọi người

Thách thức cần lưu ý

• Đường cong học tập: Công nghệ mới đòi hỏi thời gian làm quen và thích nghi
• Rủi ro bảo mật: Quản lý khóa và bảo vệ tài sản số đòi hỏi kiến thức và cẩn trọng
• Biến động thị trường: Giá trị token và NFT có thể thay đổi đáng kể trong ngắn hạn
• Phân mảnh cộng đồng: Người dùng có thể bị phân tán giữa nhiều nền tảng khác nhau
• Quy định pháp lý: Khung pháp lý đang phát triển, có thể thay đổi trong tương lai

Lời khuyên cho người mới bắt đầu

• Tiếp cận từng bước: Bắt đầu với một nền tảng, học hỏi trước khi mở rộng
• Đầu tư có trách nhiệm: Chỉ sử dụng số tiền có thể chấp nhận mất trong giai đoạn đầu
• Xây dựng danh tính: Tập trung vào nội dung chất lượng và tương tác chân thành
• Tham gia cộng đồng: Kết nối với người dùng có kinh nghiệm để học hỏi nhanh hơn
• Cập nhật kiến thức: Theo dõi tin tức và xu hướng để nắm bắt cơ hội mới

Tầm nhìn tương lai

Web3 Social Media ( SocialFi ) không chỉ là một xu hướng công nghệ tạm thời mà đại diện cho sự tiến hóa tất yếu của không gian xã hội số. Bằng cách kết hợp quyền sở hữu thực sự, kinh tế token công bằng và trải nghiệm người dùng ngày càng cải thiện, mô hình này hứa hẹn xây dựng một internet xã hội lành mạnh hơn, công bằng hơn và sáng tạo hơn.

Dù đang ở giai đoạn đầu phát triển, Web3 Social Media ( SocialFi ) đã cho thấy tiềm năng thay đổi căn bản cách chúng ta kết nối, chia sẻ và tạo giá trị trong không gian số. Những người tham gia sớm không chỉ có cơ hội hưởng lợi về mặt kinh tế mà còn góp phần định hình tương lai của truyền thông xã hội.

Khi ranh giới giữa thế giới thực và số ngày càng mờ nhạt, Web3 Social Media sẽ đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng nền kinh tế sáng tạo toàn cầu, nơi mỗi người đều có thể tham gia, đóng góp và được đền đáp xứng đáng cho giá trị họ tạo ra.